Zgodnie z przepisami prawa pracy, pracownicy w okresie przedemerytalnym objęci są szczególną ochroną przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Artykuł 39 Kodeksu Pracy reguluje zakres ochrony pracowników w wieku przedemerytalnym przed wypowiedzeniem umowy o pracę do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego. Prawo pracy obejmuje ochroną pracownika, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia tego wieku, pod warunkiem, że okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie wtedy prawa do emerytury. Regulacja z art. 39 Kodeksu Pracy dotyczy ustawowej zasady gwarancji trwałości zatrudnienia, a także ma na celu zapewnienie pozyskiwania środków utrzymania z pracowniczego stosunku pracy w okresie przedemerytalnym, czyli w okresie potencjalnie zmniejszonych szans na znalezienie nowego zatrudnienia. Ze względu na zawiłość zagadnienia warto z ostrożności skontaktować się z kancelarią oraz zasięgnąć porady prawnika od prawa pracy. Nasza kancelaria radców prawnych i adwokatów zapewnia kompleksową obsługę i pomoc prawną z zakresu prawa pracy.
Przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę nie zawsze musi leżeć po stronie pracownika. Sytuacja prawna pracownika w wieku przedemerytalnym komplikuje się między innymi w sytuacji kiedy w zakładzie pracy trwa restrukturyzacja związana ze zwolnieniami grupowymi. Zgodnie z przepisami Ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, zwolnienia grupowe pracodawca może stosować w sytuacji łącznego wystąpienia ustawowych określonych ku temu przesłanek. O zwolnieniu grupowym można mówić gdy:
Czy jednak ochrona przedemerytalna dotyczy również zwolnień grupowych?
Choć przepisy prawa pracy chronią pracowników w wieku przedemerytalnym przed utratą zatrudnienia, to zgodnie z przepisami Ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników ochrona ta nie dotyczy jednak wypowiedzenia zmieniającego. Zgodnie z art. 5 ust 5 pkt. 1) wspomnianej ustawy, w okresie objęcia szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, pracownikowi któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego pracodawca może jedynie wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy. Wypowiedzenie umowy o pracę mimo tej regulacji jest więc nadal niedopuszczalne, jednakże ustawa dopuszcza wypowiedzenie warunków pracy i płacy. Oznacza to w praktyce, że po spełnieniu przesłanek opisanych w akapicie poprzedzającym, pracownik, nawet objęty ochroną przedemerytalną z art. 39 Kodeksu Pracy, może być przeniesiony z jednego stanowiska na drugie, a także wysokość jego wynagrodzenia za pracę może ulec zmianie.
Choć nawet pracownikowi podlegającemu szczególnej ochronie przedemerytalnej można wypowiedzieć warunki pracy i płacy, należy przy tym pamiętać, że jeżeli wypowiedzenie takie spowoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikom, o których mowa w ust. 5, do końca okresu, w którym korzystaliby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, przysługuje im dodatek wyrównawczy obliczony według zasad wynikających z Kodeksu pracy.
Dodatek wyrównawczy jest świadczeniem, którego celem jest rekompensata pracownikowi wynagrodzenia utraconego w okresie ochronnym. Wysokość dodatku wyrównawczego stanowi różnicę między wynagrodzeniem z okresu poprzedzającego zmianę warunków pracy lub płacy, a wynagrodzeniem po tej zmianie.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku II PK 304/11 z dnia 12 lipca 2012 „Dodatek wyrównawczy, wynikający z art. 5 ust. 6 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.), nie wymaga wprowadzenia wypowiedzeniem zmieniającym, przysługuje bowiem z mocy samego prawa. Wypowiedzenie zmieniające, które nie przyznaje pracownikowi prawa do takiego dodatku, nie jest przez to wadliwe.”
W sytuacji, gdy pracownikowi objętemu ochroną przedemerytalną zostanie wypowiedziana umowa o pracę z naruszeniem powyżej opisanych reguł, zgodnie z art. 264 Kodeksu Pracy, pracownikowi temu przysługuje prawo wniesienia do sądu pracy odwołania od wypowiedzenia w terminie 21 dni od dnia otrzymania pisma wypowiadającego umowę. W razie ustalenia przez sąd, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika – sąd orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Jeśli potrzebują Państwo pomocy prawnej, zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią. Nasi prawnicy posiadają bogate doświadczenie w sprawach z zakresu prawa pracy. Radcowie prawni i adwokaci z naszej kancelarii świadczą usługi prawne zarówno na rzecz pracowników, jak i pracodawców, oferując pomoc prawną zgodną ze swoją najlepszą wiedzą oraz doświadczeniem zawodowym.
Bartłomiej Niemira
Aplikant radcowski
Obraz autorstwa yanalya na Freepik
