Obecnie coraz rzadziej pracownicy decydują się na pozostawanie w jednym zakładzie pracy długie lata. Przyczyn zmiany pracy jest naprawdę wiele. To chęć rozwijania się, przebranżowienia, awansu czy po prostu chcemy więcej zarabiać lub nie odpowiada nam atmosfera w obecnej pracy. Zanim zdecydujesz się pracowniku na zmianę miejsca pracy i złożenie wypowiedzenia, dobrze się przygotuj i zapoznaj z naszym krótkim przewodnikiem.
Wypowiedzenie umowy o pracę – potocznie nazywane przez wielu wymówieniem - może zostać złożone przez każdą ze stron umowy o pracę. Wypowiedzenie może złożyć zarówno pracodawca, jak i sam pracownik. Jest to najczęstsza forma rozwiązania umowy o pracę. W przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem czyli z upływem okresu wypowiedzenia, jedna strona umowy o pracę informuje drugą stronę o jej rozwiązaniu z zachowaniem okresu wypowiedzenia, a druga strona przyjmuje je do wiadomości. Złożenie wypowiedzenia przez pracownika nie wymaga akceptacji pracodawcy i stosunek pracy ulega rozwiązaniu wraz z upływem okresu wypowiedzenia. Z kolei okres wypowiedzenia jest to czas pomiędzy złożeniem pisma zawierającego wypowiedzenie umowy a upływem czasu określonego w przepisach Kodeksu pracy. Długość okresu wypowiedzenia zależy od rodzaju umowy o pracę oraz stażu pracy pracownika. Jest to czas zarówno dla pracownika na znalezienie nowej pracy, jak również dla pracodawcy na przeprowadzenie procesu rekrutacji i znalezienie nowego pracownika.
Zgodnie z art. 30 § 3 Kodeksu pracy wypowiedzenie umowy powinno (a nie musi) nastąpić na piśmie. Niezachowanie formy pisemnej przez pracodawcę nie będzie jednak skutkowało nieważnością wypowiedzenia, ale takie wypowiedzenie będzie wadliwe (niezgodne z prawem) i pracownik będzie miał podstawy do wystąpienia na drogę sądową z roszczeniem o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. Jest to wyraz gwarancyjnej funkcji prawa pracy polegającej na ochronie interesów pracownika jako słabszej ekonomicznie strony stosunku pracy. Sąd Najwyższy w jednym ze swoich wyroków (wyrok z 24 marca 1999 roku, sygn. akt I PKN 631/98) uznał, że wypowiedzenie umowy o pracę złożone przez pracodawcę w innej formie niż forma pisemna (np. ustnie) jest niezgodne z przepisami prawa pracy, ale skuteczne i w konsekwencji umowa o pracę zostaje rozwiązana. Z kolei pominięcie formy pisemnej przez pracownika nie jest wyraźnie sankcjonowane, co prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do niego mamy do czynienia z wymogiem o charakterze instrukcyjnym, którego niezachowanie może spowodować jedynie faktyczne trudności dowodowe. Poza tym jeśli dojdzie do sporu z pracodawcą to papierowe wypowiedzenie niewątpliwie będzie stanowiło niepodważalny dowód.
Dopuszczalne jest również złożenie wypowiedzenia w formie elektronicznej opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Wypowiedzenie w takiej formie będzie ważne i równoznaczne ze złożeniem wypowiedzenia na piśmie.
Sporządzane przez Ciebie wypowiedzenie musi wskazywać: datę złożenia pisma i miejscowość, Twoje dokładne dane z podaniem stanowiska, dane pracodawcy, oznaczenie pisma jako „wypowiedzenie umowy o pracę”, tak aby z pisma wynikała jasna informacja, że chcesz wypowiedzieć umowę o pracę, datę podpisania umowy o pracę, którą wypowiadasz, jej numer ewidencyjny jeśli pracodawca w taki sposób identyfikuje zawierane umowy. Wskaż także okres wypowiedzenia i podpis pismo. Zrób miejsce na pieczątkę pracodawcy, jego podpis i datę aby nie było wątpliwości kiedy wypowiedzenie zostało przekazane. Sporządź wypowiedzenie w dwóch egzemplarzach i oba przekaż do podpisu. Po podpisaniu przez pracodawcę (podpis będzie stanowił dla Ciebie pokwitowanie odbioru wypowiedzenia przez pracodawcę) jeden egzemplarz zachowaj dla siebie. Pismo możesz także przesłać na adres pracodawcy listem poleconym i zachować potwierdzenie nadania.
Pracodawca na pewno zapyta o powód rezygnacji z pracy. Pamiętaj jednak, że to kwestia prywatna i nie musisz odpowiadać na to pytanie.
Z kolei w wypowiedzeniu składanym przez pracodawcę powinno się znaleźć: dane pracownika i pracodawcy, wskazanie okresu wypowiedzenia, daty rozwiązania umowy i pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie do odwołania się od wypowiedzenia do sądu pracy wraz z adresem właściwego sądu. Jeśli umowa z pracownikiem została zawarta na czas nieokreślony to pracodawca musi dodatkowo wskazać przyczynę i uzasadnić wypowiedzenie umowy pracownikowi. Rozwiązanie takiej umowy jest więc trudniejsze niż umowy zawartej na czas określony. Dodatkowo jeśli u pracodawcy działa organizacja związkowa, pracodawca musi powiadomić ją na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy pracownikowi i podać przyczynę wypowiedzenia.
Okresy wypowiedzenia wyrażone są w dniach roboczych, tygodniach i miesiącach. W celu ustalenia daty upływu okresu wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę konieczne jest sięgnięcie do Kodeksu pracy i pomocniczo do Kodeksu cywilnego w zakresie sposobu liczenia terminów.
W pierwszej kolejności należy sprawdzić rodzaj umowy o pracę (czy umowa jest na czas określony, nieokreślony, próbny) i staż pracy. Wtedy poznamy długość okresu wypowiedzenia i będziemy mogli obliczyć datę rozwiązania umowy o pracę.
Okresy wypowiedzenia dla poszczególnych umów
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
Przy czym do okresu zatrudnienia wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła w związku z przejściem zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.
Okres wypowiedzenia liczony w dniach
Dzień złożenia wypowiedzenia nigdy nie wlicza się do okresu wypowiedzenia. Jeśli okres wypowiedzenia liczony jest w dniach, upłynie on zawsze z upływem ostatniego dnia.
Przykład: przyjmując 3-dniowy termin wypowiedzenia, jeśli pracownik złoży wypowiedzenie pracodawcy w poniedziałek, to umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu w czwartek.
Okres wypowiedzenia liczony w tygodniach
W przypadku tygodniowych okresów wypowiedzenia upływają one zawsze w sobotę. Nieważne kiedy pracownik złoży wypowiedzenie (czy poniedziałek, wtorek, czy piątek) termin wypowiedzenia upłynie w kolejną sobotę.
Przykład: przyjmując 1-tygodniowy okres wypowiedzenia, jeśli pracownik złoży wypowiedzenie pracodawcy w poniedziałek 01.03.2021 r., to umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu w sobotę 13.03.2021 r. Przyjmując 2-tygodniowy okres wypowiedzenia, jeśli pracownik złoży wypowiedzenie pracodawcy w poniedziałek 01.03.2021 r., to umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu w sobotę 20.03.2021 r.
Okres wypowiedzenia liczony w miesiącach
Miesięczne okresy wypowiedzenia z kolei liczymy uwzględniając pełne miesiące kalendarzowe. Bez względu na to czy pracownik złoży wypowiedzenie 1, 15 czy 30 dnia danego miesiąca, to 1-miesięczny okres wypowiedzenia upłynie z końcem kolejnego miesiąca, a okres 2-miesięczny z końcem drugiego miesiąca.
Przykład: przyjmując 1-miesięczny okres wypowiedzenia, jeśli pracownik złoży wypowiedzenie pracodawcy w poniedziałek 01.03.2021 r., to umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu w piątek 30.04.2021 r. Przyjmując 2-miesięczny okres wypowiedzenia, jeśli pracownik złoży wypowiedzenie pracodawcy w poniedziałek 01.03.2021 r., to umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu w poniedziałek 31.05.2021 r.
Warto więc znać powyżej opisane zasady liczenia długości okresów wypowiedzenia aby ustalić najbardziej dogodny dla siebie dzień złożenia wypowiedzenia, a tym samym i dzień rozwiązania umowy o pracę. Kilka dni różnicy może przesądzić nawet aż o kolejnym miesiącu pracy w dotychczasowym zakładzie pracy.
Jak wskazano już wyżej wypowiedzenie umowy o pracę może zostać dokonane także przez pracodawcę. Ustawodawca jednak przewidział, że w pewnych sytuacjach pracodawca nie może zwolnić pracownika nawet z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę:
Świadczenie pracy, dni wolne i urlop
Kiedy zostało złożone wypowiedzenie umowy o pracę i biegnie okres wypowiedzenia pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. Pracownik zachowuje w tym okresie prawo do wynagrodzenia i należy się mu normalna pensja. Gdy pracownik nie został zwolniony od świadczenia pracy i dalej wykonuje swoje obowiązki, przysługują mu dni wolne na poszukiwanie pracy. Gdy wypowiedzenie zostało wręczone przez pracodawcę, a okres wypowiedzenia wynosi co najmniej dwa tygodnie pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, również z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Wymiar zwolnienia wynosi:
1) 2 dni robocze - w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia;
2) 3 dni robocze - w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników.
Bardzo częstą praktyką jest również to, że pracownik w okresie wypowiedzenia wykorzystuje zaległy urlop wypoczynkowy. Dzięki temu ma czas na znalezienie nowej pracy lub gdy już ją ma na wdrożenie się w nowe obowiązki. Może także po prostu odpocząć i naładować baterie przed nowymi obowiązkami.
Kinga Strychalska
Radca prawny
Photo by Scott Graham on Unsplash
