Zachęcamy Państwa do lektury poniższego artykułu jednego z naszych prawników. Artykuł porusza wciąż aktualny i szeroko komentowany temat Prostej Spółki Akcyjnej. Autor artykułu stara się przybliżyć cechy i zalety nowego rodzaju spółki, jednocześnie podejmując się jej oceny.
Prosta Spółka Akcyjna to odpowiedź resortu przedsiębiorczości i technologii na problem dotyczący coraz większej ilości polskich firm, które nie są w stanie przetrwać nawet jednego roku od momentu ich założenia. Według danych GUS prawie 30 % firm upada już po pierwszym roku działalności. W konsekwencji coraz większa ilość polskich przedsiębiorców wybiera państwa Europy Zachodniej jako bezpieczniejszy grunt pod budowę nowych startupów, uzasadniając to szeregiem problemów ograniczających rozwój ich nowych przedsięwzięć na terenie naszego kraju, do których należą m.in. długi i skomplikowany proces tworzenia spółki, czy też wymagania dotyczące wysokiego wkładu. Obecnie obowiązujący kodeks spółek handlowych daje nam do dyspozycji sześć różnych form spółek. Statystyki jednak pokazują, że aż 84 proc. działających w Polsce spółek to spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Innymi najczęściej wybieranymi są spółki akcyjne. Pokazuje to jak bardzo iluzoryczna jest możliwość wyboru. Żadna z tych spółek nie gwarantuje bowiem takich warunków do rozwoju spółki, jakich potrzebują środowiska startupowe. Prosta spółka akcyjna ma jednak stworzyć nową jakość dla polskich przedsiębiorców poprzez połączenie najbardziej korzystnych cech spółki z o.o. z zaletami spółki akcyjnej.
Podstawowym celem ustawodawcy jest przede wszystkim wzmocnienie rozwoju startupów w Polsce, zwiększenie ich konkurencyjności, a także zapobieżenie „eksportowania” polskich pomysłów za granicę. Dzięki nowemu rodzajowi spółki polskie przedsiębiorstwa innowacyjne mają mieć ułatwioną drogę do założenia spółki oraz pozyskania kapitału potrzebnego do jej rozwoju. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 marca 2020 r.
Prosta spółka akcyjna ma wypełnić lukę pomiędzy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, a spółką akcyjną. Formy te są bowiem nieco przestarzałe, a przedsiębiorcy gotowi wprowadzić na polski rynek innowacyjne produkty znajdują się między młotem, a kowadłem. Z jednej strony mają do wyboru spółkę z o.o., którą łatwo jest otworzyć i prowadzić, ale która odstrasza inwestorów. Z drugiej strony jest natomiast spółka akcyjna do założenia której przepisy wymagają wpłacenia wysokiego kapitału zakładowego w kwocie 100.000 złotych, będąca jednocześnie znacznie atrakcyjniejszym partnerem dla potencjalnych inwestorów.
Pośród głównych zalet prostej spółki akcyjnej autorzy projektu wymieniają:
Te cechy wydają się być bardzo zachęcające i można by powiedzieć, że jest to najwyższa pora, w której polski ustawodawca podjął się wprowadzenia tak istotnej zmiany. Szczególnie, że ta potrzeba zmiany została dostrzeżona już wcześniej we Francji, Niemczech, Finlandii, Słowacji, czy też Luksemburgu. Należy jednak zwrócić uwagę, że jak każdy pomysł, również i prosta spółka akcyjna budzi pewne wątpliwości. Z pewnością jednak nowa forma prawna prowadzenia działalności gospodarczej potrzebuje czasu, aby można było zweryfikować, czy te korzystnie wyglądające na papierze zmiany w rzeczywistości również będą miały pozytywne odzwierciedlenie.
Z największymi wątpliwościami mogą się borykać zwłaszcza potencjalni inwestorzy, którzy mogą obawiać się ulokowania kapitału w niepewnym rozwiązaniu. Na zaufanie do spółki niewątpliwie będzie miało również rozluźnienie struktury organów, czy też wręcz wyeliminowanie niektórych z nich, np. rady nadzorczej. Co więcej zniesienie ograniczenia w postaci minimalnego kapitału zakładowego, czy też dopuszczenie podejmowania uchwał na odległość może znacznie nadszarpnąć wiarygodność spółki, takie rozwiązania mogą bowiem prowadzić do wielu nadużyć.
W rezultacie początkowe zalety prostej spółki akcyjnej już po niedługim czasie jej funkcjonowania mogą okazać się jej ukrytymi wadami. Dlatego też przedsiębiorcy prawdopodobnie będą korzystali z nowych rozwiązań, zachęceni potencjalnymi korzyściami oraz prostą i niebiurokratyczną możliwością założenia przedsiębiorstwa, jednak kolejny problem – dotyczący pozyskania inwestorów – może pozostać nierozwiązany.
Warto też wskazać, że koncepcja prostej spółki akcyjnej dzieli środowisko prawnicze. Niektórzy naukowcy uważają bowiem, że zaproponowana przez ustawodawcę konstrukcja jest zupełnie niepotrzebna i jedynie komplikująca system prawa. Twierdzą, że zdecydowanie prostszym sposobem na wprowadzenie konstruktywnych zmian jest modyfikacja już istniejącej formy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wiceminister Mariusz Haładyj przekonuje jednak, iż wprowadzenie daleko idących zmian w strukturze i zasadach funkcjonowania spółki będącej najpopularniejszą formą prowadzenia działalności gospodarczej byłoby jak przeprowadzenie operacji na żywym organizmie. W konsekwencji ponad 450 tys. spółek musiałoby się dostosować do nowych regulacji. Jeszcze inni wskazują natomiast spółkę komandytową, jako formę, która lepiej pozwala na realizację potrzeb wynikającej ze specyfiki działalności startupowej, a zarazem nie ma tych wad i nie stwarza tych zagrożeń, które niesie ze sobą prosta spółka akcyjna. Argumentują to tym, że spółka komandytowa może być zawiązana od podstaw, w której twórcy startupów występują jako komplementariusze, a inwestor jako komandytariusz. Chcąc ograniczyć swoją odpowiedzialność twórcy startupów mogą uprzednio utworzyć spółkę z o.o., która będzie komplementariuszem, oni sami zaś mogą być wówczas zarządzającymi spółką z o.o. komandytariuszami, dzięki czemu zgodnie z art. 107 §3 Kodeksu Spółek Handlowych, wniosą niewielki wkład pieniężny przy równej wkładowi sumie komandytowej, a pozostałą część wkładu – w postaci pracy na rzecz spółki. W tym miejscu wskazywane są również zalety spółki komandytowej, tj. elastyczność konstrukcji, możliwość zarejestrowania z wykorzystaniem wzorca elektronicznego, ograniczona odpowiedzialność komandytariuszy, a także korzyści podatkowe związane z brakiem obowiązku uiszczania podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) – jak ma to miejsce w spółce z o.o.
Konkludując, stwierdzić należy, iż prosta spółka akcyjna jest ważną i co do zasady udaną próbą odświeżenia i nadania elastyczności obecnie obowiązującemu kodeksowi spółek handlowych. Ta nowa forma spółki stanowi istotny krok w kierunku rozwoju polskiej gospodarki poprzez ułatwienie wprowadzania rozwiązań innowacyjnych. Czas jednak pokaże, czy w gruncie rzeczy dobrze zapowiadająca się rewolucja nie okaże się fiaskiem.
Piotr Ciszewski
Prawnik
Artykuł dostępny również na stronie internetowej Rzeczypospolitej pod adresem:
https://www.rp.pl/Firma/309059952-Prosta-Spolka-Akcyjna-Narodziny-startupow-maja-byc-latwiejsze.html
