Dnia 1 lipca 2023 roku weszła w życie Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego, która w szczególności posiada charakter naprawczy względem Nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 2019 roku. Nadto, główny cel zmian stanowi usprawnienie przebiegu postępowania cywilnego. Nowelizacja wprowadza szereg zmian, dlatego też w artykule zostaną przedstawione główne zmiany, jakie nastąpiły w procedurze cywilnej po wejściu w życie nowych przepisów.
Cele Nowelizacji przepisów Kodeksu postępowania cywilnego
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego ma za zadanie w szczególności przyspieszyć postępowanie sądowe. Ponadto, ma na celu uprościć obowiązujące procedury, czy ułatwić stronom oraz pełnomocnikom kontakt z sądem. Co ważne, ma ułatwić konsumentom dochodzenie swoich praw na drodze sądowej. Ponadto, zadaniem Nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego jest doprecyzowanie zasad doręczeń komorniczych. Do innych celów Nowelizacji należy zaliczyć wprowadzenie nowych rozwiązań dotyczących planowania rozprawy i dokonywania przez sąd niezbędnych pouczeń. Co istotne, cel Nowelizacji stanowi także wypełnienie luk w systemie prawnym.
Przyśpieszenie postępowań
Nastąpiło rozszerzenie katalogu niedopuszczalnych wniosków o wyłączenie sędziego, co ma na celu wyeliminować masowe składanie wniosków o wyłączenie wszystkich sędziów danego wydziału czy sędziów całego sądu, także, gdy ci sędziowie nie są zaangażowani w żaden sposób w prowadzenie sprawy. Dlatego też, złożenie wniosku o wyłączenie sędziego, który nie jest członkiem składu orzekającego, nie będzie dopuszczalne.
Usprawnienie procedur
Nowe przepisy również mają na celu usprawnienie przebiegu posiedzeń przygotowawczych, a także sposób wydawania, uzasadniania oraz doręczania postanowień, które są wydawane na posiedzeniach niejawnych. Ponadto, poszerzono katalog pism, które stanowią nadużycie prawa procesowego. Sankcję za składanie takich pism stanowi pozostawienie ich w aktach sprawy bez podejmowania dalszych czynności. Ponadto, doprecyzowaniu zostały poddane przepisy dotyczące doręczeń komorniczych.
Postępowanie z udziałem konsumentów
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadza nowy dział dotyczący spraw o roszczenia konsumenta przeciwko przedsiębiorcy oraz spraw o roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi.
Co ważne, konsument może wytoczyć powództwo przed sąd właściwy dla swojego miejsca zamieszkania.
Nowe przepisy przewidują także możliwość wystąpienia z powództwem wobec przedsiębiorcy, który zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej.
Ponadto, sąd będzie mógł obciążyć kosztami procesu, a nawet podwyższyć je dwukrotnie, w przypadku przedsiębiorców, którzy zaniechają próby ugodowego zakończenia sporu lub będą w niej uczestniczyli w złej wierze.
Co więcej, przedsiębiorca będzie zobowiązany do przedstawienia wszystkich twierdzeń oraz dowodów w pozwie lub w odpowiedzi na pozew.
Zmiana we właściwości rzeczowej sądów
Nowelizacja Kodeksu Postępowania cywilnego zmienia próg kwotowy wartości przedmiotu sporu decydującej o właściwości rzeczowej sądu okręgowego z 75 000 zł do 100 000 zł. Jednakże, zmiana nie dotyczy spraw o alimenty, naruszenia posiadania czy ustanowienia rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami, jak i spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.
Zmiany dotyczące pism procesowych składanych przez pełnomocników
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 1281 k.p.c. pisma procesowe, które są wnoszone przez stronę zastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej będą musiały zawierać wyraźnie wyodrębnione: oświadczenia, twierdzenia oraz wnioski (w tym wnioski dowodowe).
Należy wskazać, że jeśli pismo procesowe złożone przez profesjonalnego pełnomocnika będzie zawierało uzasadnienie, to wnioski dowodowe, które są zgłoszone tylko w uzasadnieniu, nie będą wywoływać skutków, jakie ustawa wiąże ze złożeniem ich przez stronę.
Z powyższego wynika, iż wnioski dowodowe powinny być zamieszczone w treści petitum, co ma na celu zwiększenie przejrzystości pism procesowych oraz usprawnienie przebiegu procesu.
Nowy rodzaj pełnomocnictwa - pełnomocnictwo do doręczeń
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadza instytucję „pełnomocnictwa do doręczeń” (uregulowana w art. 88 § 2 k.p.c.), czyli czynności procesowej, która polega na odbiorze korespondencji sądowej ze skutkiem doręczenia stronie. Takiego pełnomocnictwa można udzielić każdej osobie fizycznej a nie tylko profesjonalnemu pełnomocnikowi.
Zmiany dotyczące alimentów
W zakresie alimentów wprowadzono nowe rozwiązanie, które pozwala zaspokoić nie tylko bieżące i zaległe alimenty, ale również przyszłe. Takie rozwiązanie oznacza, że na przykład w razie sprzedaży nieruchomości dłużnika, należności wierzyciela alimentacyjnego mogą zostać zaspokojone na wiele lat do przodu.
Jakie jeszcze inne zmiany wprowadza nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego?
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadza wiele zmian. Niemożliwym jest wymienić je wszystkie w artykule. W głównej mierze zmiany mają uprościć oraz przyśpieszyć postępowanie sądowe. Warto wskazać, że rozszerzeniu ulega możliwość orzekania przez sądy wyłącznie na podstawie przedłożonych dokumentów i to na posiedzeniu niejawnym w składzie jednoosobowym.
Oto inne przykładowe zmiany wprowadzone Nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego:
pełnomocnictwo procesowe z mocy samego prawa obejmuje umocowanie do wniesienia skargi kasacyjnej oraz do udziału w postępowaniu kasacyjnym (art. 91 k.p.c.),
zobowiązanie sądu do orzekania z urzędu o obowiązku zapłaty odsetek (art. 98 § 11 k.p.c.),
brak konieczności nadania pisma procesowego w formie „przesyłki poleconej” - wystarczające do zachowania terminu na wniesienie pisma do sądu jest wysłanie zwykłego listu (art. 165 § 2 k.p.c., ponadto trzeba pamiętać o przepisach przejściowych art. 21 ust. 1-2 ustawy nowelizującej),
umożliwienie stronom zawarcia ugody przed mediatorem także w sprawach innych roszczeń aniżeli objętych pozwem (art. 18313 § 2 k.p.c.),
możliwość skierowania sprawy na posiedzenie niejawne, jeśli w danej sprawie nie udało się rozwiązać sporu w sposób ugodowy, a zgromadzony materiał dowodowy wystarcza do rozstrzygnięcia sprawy (art. 2055 § 11 k.p.c.).
Podsumowanie
Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego wprowadza wiele zmian, które często bywają trudne w interpretacji. Dlatego też warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika tj. radcy prawnego bądź adwokata, który rozwieje ewentualne wątpliwości oraz będzie świadczył usługi zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Natalia Piatczyc
Aplikant radcowski
