Urlop macierzyński ma za zadanie zagwarantowanie pracownicy możności sprawowania opieki nad nowonarodzonym potomstwem. Jednakże, wielu rodziców zastanawia się, czy podczas urlopu macierzyńskiego można pracować. Przebywanie na urlopie macierzyńskim to czas, w którym osiąga się niższe zarobki, dlatego też dla wielu pracowników bardzo dotkliwym okazuje się fakt niższej wysokości przychodów, zwłaszcza gdy do wydatków doda się koszty utrzymania nowego członka rodziny. W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego wiele kobiet rozważa kwestię, czy możliwe jest w tym samym czasie wykonywanie pracy zarobkowej oraz czy uzyskiwane wtedy dochody nie wpłyną na zmniejszenie bądź utratę prawa do zasiłku macierzyńskiego.
Prawo pracy wskazuje, że podczas trwania dodatkowego urlopu macierzyńskiego (urlopu rodzicielskiego) pracownik ma możliwość pracować. Zaś, w kontekście podstawowego jego wymiaru Kodeks Pracy nie wskazuje, czy istnieje taka możliwość.
Uzyskiwanie zarobku podczas urlopu macierzyńskiego jest jak najbardziej dopuszczalne
w określonych okolicznościach, które zostaną przedstawione poniżej. W razie wątpliwości warto udać się do prawnika od prawa pracy, który udzieli specjalistycznej porady w tym zakresie. Kancelaria prawna wskaże, jaka opcja wykonywania pracy zarobkowej podczas urlopu macierzyńskiego jest możliwa.
Rezygnacja z części urlopu macierzyńskiego
W sytuacji, gdy matka nie chce wykorzystać pełnego wymiaru urlopu macierzyńskiego, może powrócić wcześniej do pracy. Aby było to możliwe, konieczne jest spełnienie warunków, które określa prawo pracy.
Zgodnie z art. 180 § 4 Kodeksu pracy podstawowym wymogiem jest wykorzystanie 14 tygodni urlopu po porodzie - po tym okresie pracownicy przysługuje prawo do rezygnacji z pozostałej części urlopu macierzyńskiego. Ponadto, skorzystanie z tego prawa jest możliwe, gdy pozostała część urlopu zostanie wykorzystana przez pracownika - ojca wychowującego dziecko i przez ten okres to on będzie sprawował osobistą opiekę nad dzieckiem, rezygnując przy tym
z działalności zarobkowej.
Umowa o pracę u dotychczasowego pracodawcy
Ustawodawca ograniczył w pewnym zakresie możliwość podjęcia pracy przez kobietę podczas urlopu macierzyńskiego. Niemożliwe jest wykonywanie pracy (w ramach istniejącego już stosunku pracy) u pracodawcy, który udzielił urlopu macierzyńskiego wcześniej niż po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze (czyli przy urodzeniu jednego dziecka – po upływie 20 tygodni). W ramach istniejącego już stosunku pracy kobieta może podjąć aktywność zawodową w trakcie urlopu rodzicielskiego - w tym przypadku praca ta podlega ograniczeniom. Jest dopuszczalny jedynie niepełny wymiar czasu pracy, który nie przekracza ½ etatu. W takim przypadku zasiłek macierzyński ulega obniżeniu. Kobieta uzyskuje możliwość wydłużenia urlopu rodzicielskiego - proporcjonalnie do wymiaru czasu świadczonej pracy. Przez cały ten okres kobiecie przysługuje zasiłek - oznacza to, że kobieta dostaje zmniejszony zasiłek macierzyński, ale czas jego pobierania zostaje wydłużony.
Warto podkreślić, że dopuszczalna jest jeszcze jedna możliwość – zawarcie
z dotychczasowym pracodawcą nowej umowy o pracę, o ile wiąże się to z wykonywaniem nowych zadań (innych niż te, które wynikają z dotychczasowych obowiązków) oraz umożliwia jednoczesne korzystanie z urlopu macierzyńskiego. Przy każdej nowej umowie pojawia się jednak kwestia odprowadzania stosownych składek, dlatego takie rozwiązanie nie jest opłacalne finansowo (dla obu stron umowy).
Inne możliwości podjęcia pracy
Ograniczenia w zakresie podjęcia aktywności zawodowej przez kobietę, która przebywa na urlopie macierzyńskim, dotyczą pracy na rzecz dotychczasowego pracodawcy.
Kobieta może zawrzeć umowę o pracę z nowym pracodawcą i fakt ten nie wpływa na zmniejszenie wysokości wypłacanego zasiłku macierzyńskiego. Ta możliwość nie wydaje się być korzystna pod względem finansowym – pracodawca będzie musiał odprowadzić odpowiednie składki z tytułu umowy o pracę (nie ma znaczenia posiadanie innego tytułu do ubezpieczeń społecznych).
Najbardziej korzystny finansowo wariant stanowi zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych. Kobieta może podjąć zatrudnienie zarówno podczas urlopu macierzyńskiego, jak i podczas urlopu rodzicielskiego. Taka forma zatrudnienia nie wpływa na pomniejszenie wysokości otrzymywanego zasiłku. Nie obowiązują ograniczenia odnośnie wymiaru czasu pracy. Na pracodawcy, który zatrudnia na podstawie umowy cywilnoprawnej własną pracownicę (korzystającą z urlopu macierzyńskiego), nie ciąży obowiązek pełnego oskładkowania tej umowy, co wynika z art. 9 ust. 1c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W rezultacie pracownica będzie otrzymywać zasiłek macierzyński w pełnym wymiarze oraz wynagrodzenie z tytułu zawartej umowy cywilnoprawnej, które pomniejszone zostanie jedynie o składkę zdrowotną. Jednakże, należy pamiętać, że zakres czynności podejmowanych na podstawie umowy zlecenia nie może być tożsamy z czynnościami, które są wykonywane na podstawie umowy o pracę. W innym razie, pracodawcę może spotkać zarzut obejścia przepisów prawa.
Prowadzenie działalności gospodarczej
Osoba, która pobiera zasiłek macierzyński, może legalnie prowadzić własną działalność gospodarczą. Przedsiębiorca sam decyduje, czy będzie prowadzić biznes w okresie przyznanego mu zasiłku macierzyńskiego. Jeżeli nie chce zajmować się działalnością w tym czasie, może podjąć decyzję o zawieszeniu prowadzenia działalności.
Należy wskazać, że prowadzenie działalności gospodarczej podczas urlopu macierzyńskiego wiąże się z wieloma korzyściami. Po pierwsze, uzyskiwane wynagrodzenie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej nie wpływa na wysokość otrzymywanego zasiłku macierzyńskiego, który będzie wypłacany w pełnej wysokości. Po drugie, wszelką aktywność zarobkową można podejmować bez ograniczeń czasowych, jak również w każdym momencie czy to urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego, a nawet bezpośrednio po urodzeniu dziecka.
Podsumowanie
Z artykułu wynika, jakie są możliwości wykonywania aktywności zawodowej podczas urlopu macierzyńskiego. Aby było to najbardziej korzystne dla matki, należy dokładnie rozważyć jej sytuację i wszelkie możliwe opcje. Zawsze należy mieć na uwadze obowiązujące prawo pracy.
Jeżeli potrzebujesz więcej informacji w tym zakresie, skontaktuj się z kancelarią prawną, gdzie od radcy prawnego bądź adwokata od prawa pracy, uzyskasz poradę odnośnie Twojej sprawy. Prawnik od prawa pracy udzieli specjalistycznej porady i rozwieje ewentualne wątpliwości.
Natalia Piatczyc
Aplikant radcowski
Photo by Anastasiia Chepinska on Unsplash
